نورنیوز، رسانه نزدیک به شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، صبح شنبه ۱۷ تیرماه، در یک توییت، سه کشور اروپایی عضو برجام را تهدید کرد که درصورت پایبند نبودن آنها به «بندهای غروب آفتاب» در توافق برجام، ایران دوباره فعالیتهای غنیسازی اورانیوم را گسترش میدهد.
بندهای معروف به غروب آفتاب در قرارداد برجام میان ایران و سه قدرت جهانی، به قسمتی از محدودیتهای هستهای و غیرهستهای گفته میشود که تحریمهای موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی نیز جزو آن است و طبق برجام، قرار است در مهرماه امسال (اکتبر ۲۰۲۳) پایان پذیرد.
این درحالی است که پس از خروج آمریکاییها از توافق برجام به دستور دونالد ترامپ، رئیسجمهوری پیشین این کشور، جمهوری اسلامی نیز به دستور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، عملا از توافق مذکور خارج شده بود و با قطع دسترسی ماموران آژانس بینالمللی انرژی اتمی به نیروگاههای هستهای خود، غلظت غنیسازی اورانیوم در حد گسترده را تا ۶۰ درصد نیز بالا برد.
نورنیوز در توییت تهدیدآمیز خود نوشته است: «بهانهجویی سه کشور اروپایی برای عدم اجرای یکی دیگر از بندهای غروب، مربوط به لغو تحریمهای موشکی و پهپادی، اقدامی فرابرجامی است که حداقل تاثیر آن میتواند تداوم اقدامات جبرانی جمهوری اسلامی ایران در بخش فعالیتهای صلحآمیز هستهای باشد.»
مقامهای سه کشور اروپایی عضو برجام شامل فرانسه، آلمان و بریتانیا، پیشازاین اعلام کردهاند که حمایت تسلیحاتی جمهوری اسلامی از روسیه در جنگ با اوکراین و ارسال هزاران پهپاد نظامی به این کشور، در کنار خروج ایران از توافق برجام، دلایلی روشنی برای اروپا محسوب میشوند که تحریمهای موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی را تمدید کند.
خبرگزاری رویترز هشتم تیرماه سال جاری به نقل از چهار منبع مطلع، گزارش داده بود که دیپلماتهای اروپایی در تماس با مقامهای جمهوری اسلامی، سه دلیل «استفاده روسیه از پهپادهای ایران علیه اوکراین، احتمال انتقال موشکهای بالیستیک از ایران به روسیه و همچنین به زوال رفتن منافع توافق هستهای با توجه به نقض مفاد برجام» را درباره حفظ تحریمها مطرح کردهاند.
در ادامه گزارش رویترز آمده بود که حفظ این تحریمها میتواند نشاندهنده تلاش غرب برای جلوگیری از ساخت تسلیحات هستهای و ابزاری برای حمل آنها باشد.
اگر این تحریمها از ایران میخواهند که هیچ اقدامی در زمینه توسعه موشکهای بالیستیک با قابلیت حمل سلاح هستهای انجام ندهد، به معنای آن است که هیچ الزامی برای آن در نظر نگرفتهاند و گزینههای بعدی پیشبینی نشده است.
این تحریمها همچنین خرید و فروش و انتقال قطعات پهپاد با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر و بدون مجوز سازمان ملل را برای ایران ممنوع کرده است.
این درحالی است که از سال ۲۰۱۷، ایران فعالیتهای متعددی را در زمینه آزمایشهای موشکی و پرتاب ماهواره که با قطعنامههای سازمان ملل مغایر است، انجام داده و نمونه آخر آن نیز آزمایش موشکی سپاه پاسداران در ماه مه، با برد ادعایی دو هزار کیلومتر است.
اخیرا انریکه مورا، دستیار سیاست خارجی اتحادیه اروپا و علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه و مذاکرهکننده هستهای جمهوری اسلامی، در دوحه، پایتخت قطر دیدار داشتند و فضای این ملاقات را «سازنده» عنوان کردند.
منابع غربی گفتند مورا در دیدار با باقری موضوع حفظ تحریمهای موشکی را مطرح کرد، اما باقری نخواست درباره موضوع صحبت کند.
همچنین هنری رم، تحلیلگر موسسه خاور نزدیک در واشینگتن، نیز بهتازگی اعلام کرد در صوتی که سه کشور اروپایی در مسیر حفظ تحریمهای موشکی علیه ایران گام بردارند، این اتفاق نخستین نمونه واضح از پاپس کشیدن اروپاییان از تعهدات برجام خواهد بود.
به گفته رم، این درواقع مهر تاییدی بر این واقعیت است که دیگر چیزی بهعنوان برجام در دنیای واقعی وجود ندارد.